Γλωσσάρι Όρων

Η αποτίμηση σε νομισματικές μονάδες του προϊόντος (που προκύπτει ως το άθροισμα των δαπανών για την αγορά των τελικών αγαθών και υπηρεσιών), το οποίο καταναλώνεται σε μία οικονομία κατά τη διάρκεια ενός έτους, μέσα στην επικράτεια της χώρας, ανεξάρτητα από τη μόνιμη κατοικία των ιδιοκτητών των συντελεστών παραγωγής.

Ακαθάριστο Εγχώριο Εισόδημα

Η αποτίμηση σε νομισματικές μονάδες του προϊόντος (που προκύπτει ως το άθροισμα των εισοδημάτων), το οποίο παράγεται σε μία οικονομία κατά τη διάρκεια ενός έτους, μέσα στην επικράτεια της χώρας, ανεξάρτητα από τη μόνιμη κατοικία των ιδιοκτητών των συντελεστών παραγωγής.

Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν

Η αποτίμηση σε νομισματικές μονάδες του προϊόντος (που προκύπτει ως το σύνολο των προϊόντων και υπηρεσιών διαφόρων κλάδων και δραστηριοτήτων της οικονομίας), το οποίο παράγεται κατά τη διάρκεια ενός έτους, μέσα στην επικράτεια της χώρας, ανεξάρτητα από τη μόνιμη κατοικία των ιδιοκτητών των συντελεστών παραγωγής.

Ανάδοχος Εργολήπτης ή Ανάδοχος

Ο Εργολήπτης (φυσικό πρόσωπο ή εργοληπτική επιχείρηση), στον οποίο έχει ανατεθεί με Σύμβαση η κατασκευή ενός έργου.
Πηγή :Άρθρο 3 του N. 1418/1984 «Δημόσια Έργα και ρυθμίσεις συναφών θεμάτων»

Ανάδοχος Μελετητής ή Ανάδοχος

Ο Μελετητής (φυσικό πρόσωπο ή μελετητική εταιρεία), στον οποίο έχει ανατεθεί με Σύμβαση η μελέτη ενός έργου.

Ανάκτηση

Κάθε δαπάνη η οποία έχει πληρωθεί αδικαιολόγητα από τον Κοινοτικό Προϋπολογισμό πρέπει να επιστραφεί σ’ αυτόν. Για το σκοπό αυτό η Αρχή Πιστοποίησης ενημερώνεται άμεσα για την επιβολή δημοσιονομικών διορθώσεων και αφαιρεί τα ποσά αυτά από το επόμενο αίτημα πληρωμής προς την Ε.Ε.

Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού

Αφορά όλες τις ενέργειες, προγράμματα, δράσεις, μέτρα, πρωτοβουλίες που αναλαμβάνονται στον τομέα της απασχόλησης, της εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης και στοχεύουν στο ανθρώπινο δυναμικό. Η ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή στρατηγική για την απασχόληση είναι το επιχειρηματικό πνεύμα, η ικανότητα για απασχόληση, η δυνατότητα προσαρμογής και η ισότητα των ευκαιριών, τα δε Διαρθρωτικά Ταμεία πρέπει να συμβάλλουν στη στήριξη των τεσσάρων αυτών αξόνων.

Αξιολόγηση

Η διαδικασία βάσει της οποίας γίνεται η εκτίμηση της αποτελεσματικότητας των διαρθρωτικών παρεμβάσεων της Κοινότητας. Οι διαρθρωτικές αυτές παρεμβάσεις αποτελούν αντικείμενο εκ των προτέρων αξιολόγησης, ενδιάμεσης αξιολόγησης και εκ των υστέρων αξιολόγησης, που αποσκοπούν στην εκτίμηση του αντίκτυπού τους σε σχέση με τους στόχους, και στην ανάλυση των επιπτώσεών τους σε συγκεκριμένα διαρθρωτικά προβλήματα. Πηγή :Κανονισμός (EK) αριθ. 1260/1999 του Συμβουλίου της 21.6.1999 για τα Διαρθρωτικά Ταμεία Η διαδικασία βάσει της οποίας γίνεται η εκτίμηση της αποτελεσματικότητας των διαρθρωτικών παρεμβάσεων της Κοινότητας. Οι διαρθρωτικές αυτές παρεμβάσεις αποτελούν αντικείμενο εκ των προτέρων αξιολόγησης, ενδιάμεσης αξιολόγησης και εκ των υστέρων αξιολόγησης, που αποσκοπούν στην εκτίμηση του αντίκτυπού τους σε σχέση με τους στόχους, και στην ανάλυση των επιπτώσεών τους σε συγκεκριμένα διαρθρωτικά προβλήματα.
Πηγή :Κανονισμός (EK) αριθ. 1260/1999 του Συμβουλίου της 21.6.1999 για τα Διαρθρωτικά Ταμεία

Αξιολόγηση Επιχειρησιακών Προγραμμάτων

Για τη διασφάλιση της αποτελεσματικότητας των κοινοτικών και εθνικών πόρων που συνδράμουν την πολιτική για τη συνοχή, προβλέπεται η διεξαγωγή αξιολογήσεων πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την υλοποίηση του ΕΠ. Οι αξιολογήσεις αυτές, στρατηγικής ή επιχειρησιακής φύσης, λαμβάνουν υπόψη το στόχο της βιώσιμης ανάπτυξης και τη σχετική κοινοτική νομοθεσία όσον αφορά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και τη στρατηγική περιβαλλοντική αξιολόγηση. Πραγματοποιούνται με ευθύνη του κράτους μέλους ή της Επιτροπής ΕΚ και διεξάγονται από εμπειρογνώμονες ή φορείς λειτουργικά ανεξάρτητους από την Αρχή Πιστοποίησης και την Αρχή Ελέγχου που έχουν οριστεί στο πλαίσιο του συστήματος διαχείρισης και ελέγχου του προγράμματος. Τα αποτελέσματα των αξιολογήσεων δημοσιοποιούνται με βάση τους εφαρμοστέους κανόνες για την πρόσβαση στα έγγραφα.

Η επιτροπή Παρακολούθησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος, έχει ως αποστολή την παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας και της ποιότητας υλοποίησης του επιχειρησιακού προγράμματος.

Στο πλαίσιο αυτό η Ελλάδα αξιοποιώντας και τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αξιολόγηση των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (Ε.Π.) διαμόρφωσε Ενδεικτικό Σχέδιο Αξιολογήσεων της περιόδου 2007-2013, όπου αποτυπώνεται ο προγραμματισμός των αξιολογήσεων σε στρατηγικό και επιχειρησιακό επίπεδο στο πλαίσιο των στόχων της «Σύγκλισης» και της “Περιφερειακής Ανταγωνιστικότητας και Απασχόλησης”

Οι αξιολογήσεις που συνδέονται με την παρακολούθηση του προγράμματος πραγματοποιούνται με ευθύνη της Διαχειριστικής Αρχής και σύμφωνα με τις γενικές αρχές που καθορίζονται από την Εθνική Αρχή Συντονισμού για την αξιολόγηση όλων των ΕΠ στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ.

Εκτός από τις προτεινόμενες στο Σχέδιο, αξιολογήσεις, είναι δυνατόν να πραγματοποιηθούν, κατά τη διάρκεια της προγραμματικής περιόδου και άλλες αξιολογήσεις, σε περιπτώσεις που θα κριθεί αυτό αναγκαίο.

Πηγή: Υπουργείο Οικονομίας & Οικονομικών

Αξιολόγηση Έργων

Διαδικασία κατά την οποία επιλέγονται ενέργειες που εντάσσονται σε Επιχειρησιακά Προγράμματα ή Κοινοτικές Πρωτοβουλίες του ΚΠΣ και θα υλοποιηθούν ανεξάρτητα ή εντός επιχειρησιακών σχεδίων με άμεση ή συγκριτική αξιολόγηση.
Πηγή: ΕΥΣΕΚΤ

Αξονας Προτεραιότητας Επιχειρησιακού Προγράμματος

Μια από τις προτεραιότητες της στρατηγικής που έχει επιλεγεί σε ένα επιχειρησιακό πρόγραμμα. Συνοδεύεται από τη συμμετοχή των Διαρθρωτικών Ταμείων και των άλλων χρηματοδοτικών οργάνων και από τους χρηματοδοτικούς πόρους του κράτους – μέλους που του αντιστοιχούν, καθώς και από συγκεκριμένους στόχους. Στο Β΄ ΚΠΣ, ανεφέρετο ως υποπρόγραμμα.
Πηγή :Κανονισμός (EK) αριθ. 1260/1999 του Συμβουλίου της 21.6.1999 για τα Διαρθρωτικά Ταμεία

Απένταξη Έργου

Διαδικασία που εφαρμόζεται μετά την ένταξη ενός Έργου στις περιπτώσεις όπου το συγκεκριμένο Έργο: 

• συναντά ανυπέρβλητα εμπόδια για την ολοκλήρωση της υλοποίησής του εντός των καθοριζόμενων από το Πρόγραμμα χρονικών ορίων, 
• εμφανίζει σοβαρές αποκλίσεις στο Φυσικό Αντικείμενο που υλοποιεί σε σχέση με αυτό που περιγράφεται στο Τεχνικό Δελτίο Έργου (TΔE), 
• εμφανίζει σοβαρές αποκλίσεις από τον Προϋπολογισμό που δηλώνεται κατά την ένταξη και δεν είναι δυνατόν να εξασφαλίσει τη χρηματοδότηση για την ολοκλήρωση του Φυσικού Αντικειμένου.

Αποθεματικό Επίδοσης

Ποσοστό επί των πιστώσεων υποχρεώσεων που ανακατανέμεται στα επιχειρησιακά προγράμματα ή ενιαία έγγραφα προγραμματισμού ή στους άξονες προτεραιότητάς τους που θεωρούνται επιτυχή. Το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 4% των πιστώσεων υποχρεώσεων, που προβλέπονται για κάθε εθνική ενδεικτική κατανομή.

Η ανακατανομή γίνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε στενή συνεννόηση με τα ενδιαφερόμενα κράτη – μέλη, για κάθε Στόχο, βάσει περιορισμένου αριθμού δεικτών παρακολούθησης που αντανακλούν την αποτελεσματικότητα, τη διαχείριση και τη δημοσιονομική εφαρμογή και που μετρούν τα ενδιάμεσα αποτελέσματα σε σχέση με τους συγκεκριμένους αρχικούς του στόχους.

Πηγή :Κανονισμός (EK) αριθ. 1260/1999 του Συμβουλίου της 21.6.1999 για τα Διαρθρωτικά Ταμεία

Αποθεματικό Προγραμματισμού

Η χρήση του αποθεματικού προγραμματισμού αποτελεί το μέσο για τη διασφάλιση της απαιτούμενης ευελιξίας κατά την εφαρμογή του KΠΣ και στοχεύει ιδίως στην αύξηση της ικανότητας ανταπόκρισης σε απρόβλεπτες εξελίξεις (είτε λόγω της μακράς περιόδου προγραμματισμού είτε και λόγω της αλλαγής των συνθηκών) που πιθανόν να προκύψουν κατά τη νέα προγραμματική περίοδο. Τέτοιες εξελίξεις είναι δυνατόν να οδηγήσουν σε αναγκαίες προσαρμογές των προγραμμάτων ή ακόμα και σε δημιουργία νέων επιχειρησιακών προγραμμάτων. Το αποθεματικό προγραμματισμού χρησιμοποιείται παράλληλα και κατά συνεκτικό τρόπο με το αποθεματικό επίδοσης και ανέρχεται στο 2% των πιστώσεων υποχρεώσεων.

Η κατανομή αυτού του αποθεματικού γίνεται σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και λαμβάνει υπόψη μεταξύ των άλλων τις ακόλουθες οριζόντιες πολιτικές:

• την ενδυνάμωση της προσπάθειας προς όφελος των ανθρώπινων πόρων ιδίως από δράσεις άμεσα συνδεδεμένες με την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας,
• σε περιφερειακό επίπεδο, την ενίσχυση εκείνων των περιφερειών που θα έχουν επιτύχει την περισσότερο αποδοτική εφαρμογή του προγράμματός τους και ειδικότερα σε ότι αφορά καινοτόμες δράσεις.

Πηγή :Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης 2000 – 2006 Ελλάδα

Απορρόφηση

Όρος που υπολογίζεται, σε επίπεδο Επιχειρησιακού Προγράμματος, ως ποσοστό (%) δαπανών προς δέσμευση, με τρεις διαφορετικές προσεγγίσεις : 1)δαπάνες έτους προς δεσμεύσεις έτους (Απορρόφηση Έτους ή Τρέχουσα Απορρόφηση), 2)αθροιστικές δαπάνες μέχρι στιγμής προς αθροιστικές δεσμεύσεις μέχρι και το τρέχον έτος (Σωρευτική Απορρόφηση), 3)αθροιστική δαπάνη μέχρι στιγμής προς τη συνολική δέσμευση όλων των ετών (Συνολική Απορρόφηση, που ισοδυναμεί με τον όρο «βαθμός ολοκλήρωσης»). Η χρήση του όρου συναντάται εκτός από το επίπεδο του Προγράμματος και σε υποσύνολα αυτού, όπως Άξονας, Μέτρο, Έργο / Ενέργεια.

Όρος που υπολογίζεται, σε επίπεδο Επιχειρησιακού Προγράμματος, ως ποσοστό (%) δαπανών προς δέσμευση, με τρεις διαφορετικές προσεγγίσεις:

1. δαπάνες έτους προς δεσμεύσεις έτους (Απορρόφηση Έτους ή Τρέχουσα Απορρόφηση),
2. αθροιστικές δαπάνες μέχρι στιγμής προς αθροιστικές δεσμεύσεις μέχρι και το τρέχον έτος (Σωρευτική Απορρόφηση),
3. αθροιστική δαπάνη μέχρι στιγμής προς τη συνολική δέσμευση όλων των ετών (Συνολική Απορρόφηση, που ισοδυναμεί με τον όρο «βαθμός ολοκλήρωσης»).

Η χρήση του όρου συναντάται εκτός από το επίπεδο του Προγράμματος και σε υποσύνολα αυτού, όπως Άξονας, Μέτρο, Έργο / Ενέργεια.

Αρχή Πληρωμής

Ειδική Υπηρεσία Πληρωμών που δημιουργήθηκε στο Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών, σε επίπεδο KΠΣ για όλα τα Επιχειρησιακά Προγράμματα του KΠΣ και όλα τα Διαρθρωτικά Ταμεία και το Ταμείο Συνοχής. Η Αρχή Πληρωμής:

• είναι υπεύθυνη για την επεξεργασία και υποβολή των αιτήσεων πληρωμών στην EE
• διασφαλίζει την απόδοση της κοινοτικής και εθνικής συμμετοχής στους Δικαιούχους
• υποβάλλει τις πιστοποιημένες δηλώσεις στην Επιτροπή ανά Επιχειρησιακό Πρόγραμμα και ανά Διαρθρωτικό Ταμείο
• υποβάλλει προβλέψεις για μελλοντικές αιτήσεις πληρωμών στην EE
• καθορίζει, σε συνεργασία με τη Διαχειριστική Αρχή του KΠΣ, τους κανόνες λειτουργίας του OΠΣ για την επεξεργασία των πληροφοριών που χρησιμοποιεί
• διενεργεί τον εξωτερικό έλεγχο (δευτέρου επιπέδου) στις Διαχειριστικές Αρχές και στους Τελικούς Δικαιούχους 
• προβαίνει σε αναστολή των πληρωμών σε περίπτωση εικαζόμενης παρατυπίας, ενημερώνοντας ταυτόχρονα τις αρμόδιες υπηρεσίες και 
• είναι υπεύθυνη για την εποπτεία και το συντονισμό των χρηματοδοτικών ροών και τη διαχείριση των λογαριασμών που κατατίθενται οι πιστώσεις των Διαρθρωτικών Ταμείων.

Πηγές :

1. Κανονισμός (EK) αριθ. 1260/1999 του Συμβουλίου της 21.6.1999 περί γενικών διατάξεων για τα Διαρθρωτικά Ταμεία
2. Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης 2000 – 2006 Ελλάδα
3. Ν. 2860/2000 (ΦEK 251A/14.11.2000)

Αρχική Κατάρτιση

Ο πρώτος πλήρης κύκλος κατάρτισης για ένα συγκεκριμένο επάγγελμα. Συχνά διαιρείται σε δύο μέρη : βασική κατάρτιση που ακολουθείται από ειδίκευση. Σκοπός είναι να διασφαλίσει στους καταρτιζόμενους την απόκτηση μιας ολοκληρωμένης σειράς βασικών γνώσεων και δεξιοτήτων σε ένα εξειδικευμένο εργασιακό τομέα, ώστε να καταστούν ικανοί να εισέλθουν στην αγορά εργασίας.
Πηγή : ΓΛΩΣΣAPIO CEDEFOP, Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, Λουξεμβούργο 1996

Ατομα Με Ειδικές Ανάγκες

Κατηγορία στην οποία ανήκουν άτομα που έχουν μειωμένη σωματική ή ψυχική ή νοητική υγεία.

Αυτεπιστασία

Έργο που υλοποιείται από τον Τελικό Δικαιούχο χωρίς προσφυγή σε εξωτερικό Ανάδοχο ή σε άλλη δημόσια αρχή. Προϋπόθεση για την εκτέλεση αυτεπιστασίας αποτελεί η ύπαρξη πλήρως λειτουργικής οικονομικής και τεχνικής υπηρεσίας.