Έρευνα
Η μετάβαση στην κοινωνία και οικονομία της γνώσης αποτελεί τον πυρήνα της στρατηγικής της Λισσαβόνας. Στην κατεύθυνση αυτή πρωταγωνιστικό ρόλο κατέχει ο τομέας της έρευνας και της καινοτομίας
Η αναθεωρημένη στρατηγική της Λισσαβόνας επικεντρώνει την προσπάθεια σε τρείς βασικούς στόχους:
- Η γνώση και η καινοτομία να αποτελέσουν τους κινητήριους άξονες της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης.
- Να καταστεί η Ευρώπη ένας ελκυστικός χώρος επενδύσεων και εργασίας.
- Να εφαρμοσθούν κατάλληλες πολιτικές ώστε οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να αναπτύξουν περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας για μεγαλύτερη ανάπτυξη και κοινωνική συνοχή.
Για την επίτευξη των ανωτέρω στόχων και ειδικότερα του πρώτου σε συνδυασμό με την ερευνητική πολιτική της Ε.Ε προβλέπεται:
- Η αύξηση των επενδύσεων στο ανθρώπινο κεφάλαιο για την αναβάθμιση των εκπαιδευτικών συστημάτων.
- H αύξηση των επενδύσεων στην έρευνα και η παραγωγή νέας γνώσης σε τομείς που ενδιαφέρουν τον παραγωγικό ιστό.
- Η διευκόλυνση της ελεύθερης διακίνησης των γνώσεων, των ερευνητών και της τεχνολογίας.
- Η προώθηση της εξωστρέφειας μέσω της ευρωπαϊκής και διεθνούς συνεργασίας
- Η επίτευξη της αριστείας στην έρευνα και τεχνολογική ανάπτυξη.
- Η ενίσχυση υφιστάμενων και η δημιουργία ερευνητικών υποδομών
Η ενίσχυση της έρευνας και η ανάπτυξη της ερευνητικής αριστείας στα Ελληνικά ΑΕΙ (Πανεπιστήμια & ΤΕΙ ) και στα Ερευνητικά Κέντρα, αποτελεί προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη της Χώρας καθώς μέσα από αυτή ανανεώνεται συνεχώς η παρεχόμενη εκπαίδευση, αναπτύσσεται το απαραίτητο ερευνητικό κεφάλαιο & παράγεται νέα γνώση χρήσιμη για την οικονομία & την κοινωνία.
Το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευσης και Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ), ενίσχυσε την έρευνα στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, με συγχρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση – Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) και από Εθνικούς Πόρους για την περίοδο 2000/2006.
Συνολικά, χρηματοδοτήθηκαν, μέσω των δράσεων «Ηράκλειτος», «Πυθαγόρας Ι & ΙΙ» και «Αρχιμήδης Ι & ΙΙ», 2086 ερευνητικά έργα με αντίστοιχο συνολικό προϋπολογισμό 114.353.092,00, από την 1/3/2004 έως και την 31/08/2008.
Την τρέχουσα χρονική περίοδο το Υπουργείο Παιδείας κρίνοντας ως βαρύνουσας σημασίας την περαιτέρω προαγωγή της Έρευνας στη χώρα μας, συνεχίζει να ενισχύει μέσω του επιχειρησιακού προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση – ΕΠΕΔΒΜ» την εξειδίκευση της εθνικής στρατηγικής για την έρευνα σε συνάφεια με τη στρατηγική της Λισσαβόνας, θέτοντας ως έναν από τους τέσσερις στρατηγικούς στόχους του την «Ενίσχυση του ανθρώπινου κεφαλαίου για την προαγωγή της έρευνας και της καινοτομίας» και ειδικότερα την «Ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας μέσω προγραμμάτων βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας και προσέλκυσης ερευνητών υψηλού επιπέδου από το εξωτερικό», «αναβάθμιση του επιπέδου μεταπτυχιακών σπουδών με έμφαση τις θετικές επιστήμες & ΤΠΕ» & «Παροχή υποτροφιών», «δημιουργία πόλων/ κέντρων αριστείας σε τομείς υψηλής τεχνολογίας.
Ο στρατηγικός αυτός στόχος του Ε.Π. αντιστοιχεί σε τρείς άξονες Προτεραιότητας:
- Άξονας προτεραιότητας 10: στις 8 περιφέρειες σύγκλισης ( Κρήτη, Ιόνιο, Β. Αιγαίο, ΑΜΘ, Ήπειρος, Θεσσαλία, Δ. Ελλάδα, Πελοπόννησος)
- Άξονας προτεραιότητας 11: στις 3 περιφέρειες Σταδιακής Εξόδου (Αττική, Κεντρική Μακεδονία, Δυτική Μακεδονία)
- Άξονας προτεραιότητας 12: στις 2 περιφέρειες Σταδιακής Εισόδου (Ν. Αιγαίου, Στερεά Ελλάδα).
Η έρευνα στα ελληνικά ΑΕΙ & Ερευνητικά Κέντρα χαρακτηρίζεται από αξιόλογο επιστημονικό δυναμικό, σημαντική δυνατότητα προσέλκυσης νέων ερευνητών, μεγάλη ποσότητα παραγωγής επιστημονικών δημοσιεύσεων και έργου, έντονη δραστηριοποίηση σε ευρωπαϊκά προγράμματα. Παρ’ όλα αυτά η κατάσταση χρήζει ενίσχυσης καθ΄ότι τυγχάνουν βελτίωσης παράμετροι ‘όπως συνέργια, συνοχή κρίσιμης μάζας στις ερευνητικές ομάδες, υποδομές, οικονομία κλίμακας, βαθμός διεπιστημονικότητας, καινοτομία, αλληλεπίδραση με τον παραγωγικό τομέα.
Με την χρηματοδότηση δράσεων που αφορούν τα ανωτέρω το ΕΠΕΔΒΜ στοχεύει στην αύξηση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας των ελληνικών Πανεπιστημίων μέσω της παροχής σπουδών υψηλού επιπέδου, εστιασμένων στην ολοκληρωμένη και διεπιστημονική προσέγγιση, θεώρηση, έρευνα και αντιμετώπιση των πολυδιάστατων αναπτυξιακών και κοινωνικών προβλημάτων.
Εστιάζοντας στην επένδυση γνώσης που επιχειρείται οφείλεται να δοθεί έμφαση στην αξιοποίηση του παραχθέντος έργου των προσανατολισμένων στα ανωτέρω, δράσεων έτσι ώστε να διασφαλισθεί η απαιτούμενη βιωσιμότητα των αποτελεσμάτων αυτών
Ειδικότερα έχουν σχεδιαστεί δράσεις με προσανατολισμό στις προαναφερόμενες κατευθύνσεις και εμπίπτουν στο πλαίσιο του περιεχομένου που παρατίθεται:
- η ενίσχυση ανθρώπινου ερευνητικού δυναμικού μέσω υλοποίησης προγραμμάτων μεταπτυχιακών, διδακτορικής, μεταδιδακτορικής & γενικότερης βασικής & εφαρμοσμένης έρευνας.
- η συγκέντρωση κρίσιμης μάζας από έμπειρους και νέους επιστήμονες
- η προσέλκυση υψηλού επιπέδου ερευνητών & ακαδημαϊκών διεθνούς κύρους με ισχυρά βιογραφικά από το εξωτερικό
- η δημιουργία κέντρων αριστείας και διασύνδεσή τους με αντίστοιχα κέντρα εξωτερικού.
- η ενίσχυση της δι-επιστημονικής & δι-ιδρυματικής έρευνας, με νέες μορφές συνεργασίας
- η δόμηση δικτύων έρευνας
- η ανάπτυξη δικτύων ερευνητικής καινοτομίας & η συνεργασία πόλων αριστείας από διάφορα ιδρύματα του εσωτερικού & του εξωτερικού.
- η οικονομία κλίμακας
- η καινοτομία ή/και η σύνδεση με τον παραγωγικό τομέα